Aziz Nesin’in yayımladığı Edebiyat Yıllığı ve Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, edebiyat ve sinema alanında önemli başvuru kaynaklarıdır. Bu yıllıklar, geçmişe ışık tutarak günümüzdeki durumu analiz etmektedir. Edebiyatın canlılığı ve sinemanın gelişimi üzerine kapsamlı veriler sunulmaktadır.
1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan çok yazarlı bir başvuru kaynağıydı. Günümüzde edebiyatın bu denli canlı olmaması, yıllığın önemini artırmaktadır. Nesin, yıllığı hazırlarken at gözlüğü takmadan kapsamlı bir çalışma yürütmüştür.
Nesin, yıllık için yazı istemek üzere Necip Fazıl’a yazdığı mektupta, “Altı yıldan beri ‘Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı’ adı ile bir yıllık çıkarmaktayım” demiştir. Bu ifadeler, yıllığın edebiyat dünyasındaki yerini ve önemini vurgulamaktadır. Ancak günümüzde benzer bir motivasyon ve yetkin kalemler bulmak zorlaşmıştır.
Hayri Çölaşan’ın 2009’dan beri yayımladığı Sinema Yıllığı, bireysel bir çabanın dijital hali olarak öne çıkmaktadır. Devlet kurumlarının yapması gereken istatistik verileri, Çölaşan tek başına toplamaktadır. Sinema Yıllığı, sinemaseverlere ücretsiz olarak sunulmaktadır.
Sinema Yıllığı, “2009 yılından başlayarak her yıl düzenli olarak yapılmakta olan bu sinema yıllığı” ifadesiyle başlamaktadır. Bu çalışma, sinema araştırmacılarına ve akademisyenlere yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Yıllık, Türk film festivalleri ve gösterimleri ile ilgili verileri içermektedir.
2024 yılına ait veriler, festivallerde 413 uzun metraj film ve 341 uzun belgesel film gösterildiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel film de gösterilmiştir. Ödül alan uzun kurmaca film sayısı ise 211 olarak kaydedilmiştir.
Festivallerde en çok katılım yapan ülkeler arasında Fransa, ABD ve İran yer almaktadır. Ödül sıralamasında ise İran, daha az filmle daha çok ödül alarak dikkat çekmektedir. Bu veriler, Türk sinemasının uluslararası alandaki durumunu göstermektedir.
Sinema Yıllığı, ödül veren kurumlar hakkında da bilgi sunmaktadır. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak öne çıkmaktadır. Yıllık, En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo gibi ödüllerin kimler tarafından alındığını da listelemektedir.
Yıllıkta toplamda 1883 jürilik yapılmış, bu jüriliklerin 487’si yönetmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Hayri Çölaşan, yıllığı hazırlarken “Yöntem olarak dünyada benimsenen, filmin topluma açık bir yerde gösterilmesi kuralını benimseyerek veri tabanını yapmaya başladım” demektedir.
Aziz Nesin’in Edebiyat Yıllığı ve Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, ulusal edebiyat ve sinema tarihine ışık tutan önemli kaynaklardır. Bu çalışmalar, bireysel çabaların ötesinde kurumsal destekle daha da güçlenmelidir.
Umarım bu kıymetli çalışmalar, daha fazla gündem olur ve Türk sinemasının ve edebiyatının gelişimine katkı sağlar. Gelecekte, bu tür çalışmaların daha geniş kitlelere ulaşması beklenmektedir.