Çinli BYD’nin Türkiye’de yapacağı yatırımlar, kauçuk sektöründe önemli bir hareketlilik yaratabilir. Döviz kuru baskıları ve artan maliyetler, sektörü uluslararası pazarlarda zor durumda bırakmıştı. Ancak BYD’nin yatırımları, iç pazarda yeni fırsatlar sunabilir.
2024’te Türkiye kauçuk sektörü, ihraç birim fiyatında %5’e yakın bir kayıp yaşadı. Dış pazarlarda rekabet gücü zayıflayan sektör, BYD’nin Türkiye’ye gelmesiyle birlikte iç pazarda bir canlanma bekliyor. Kauçuk, savunma sanayi, otomotiv, inşaat makineleri gibi birçok sektörde geniş bir kullanım alanına sahip.
Türkiye’de 2 binden fazla firmanın faaliyet gösterdiği kauçuk sektörü, bugünkü yapısıyla ağırlıklı olarak ihracata odaklanmıştır. Kauçuk Derneği Başkanı Özcan Doğu Kaya, BYD’nin iç pazardan tedarik etmesiyle bu yapının değişebileceğini belirtiyor. Talep olması durumunda sektör kapasitesinin bunu karşılayabileceğini ifade ediyor.
Kaya, “Burada önemli olan BYD’ye Türkiye’den metal aksamlar, plastik aksamlar, kauçuk aksamlar, otomotiv yedek parçaları gibi ne kadar ara mamul tedarik edeceğimiz.” diyerek yerli tedarik şartlarının önemine dikkat çekiyor. Yüksek oranda yerli tedarik şartı olduğunu duyduklarını belirtiyor.
Türkiye kauçuk sektörünün direkt ihracatı 4 milyar doları buluyor. Avrupa’dan sonra hacimsel olarak ikinci büyük üretici konumunda olan sektör, otomotiv ve beyaz eşya gibi ürünlerle dolaylı yapılan ihracatı da eklediğinde rakamın çok daha yüksek olduğunu belirtiyor. Ancak 2024’te sektör ihracatında bir daralma yaşandığı ifade ediliyor.
Kaya, “Biz önemli bir üretici ve ihracatçıyız. Ancak katma değerimiz, AR-GE ve markalaşmamız yeterli seviyede olmadığı için maalesef çok katma değerli üretimleri başka ülkelere bırakıyoruz.” diyerek mevcut durumu değerlendiriyor. 2024’te işçilik, hammadde ve finansman maliyetlerinin arttığını vurguluyor.
Türk kauçuk sektörünün ihracatının %65’ini Avrupa, özellikle de Almanya’ya yaptığı belirtiliyor. Almanya başta olmak üzere Avrupa otomotiv sektöründe büyük bir durağanlık yaşanıyor. Bu yavaşlamanın 2025’te sektörü olumsuz etkileyeceği ifade ediliyor.
Kaya, “Dünyada otomotiv üretiminin Çin’e kayması bizim için büyük sıkıntı, büyük risk.” diyerek bu durumun sektöre etkilerini değerlendiriyor. Türkiye’den Çin pazarına girmek oldukça zor. Kauçuk ürünleri gibi ürünlerde bu pazarda başarılı olmanın zorluğuna dikkat çekiyor.
Doğu Kaya, 2025’te sektörü nelerin beklediğine dair yorumlarını da paylaşıyor. “Dünya nefesini tuttu Trump’a bakıyor. Trump kapılarını sadece Çin’e kapatmıyor.” diyerek uluslararası ticaretin gidişatına dikkat çekiyor. Türk firmaların potansiyel yaratması gerektiğini vurguluyor.
Kaya, “Kriz dönemleri, her zaman kötü değildir. Verimsizlerin elenmesi faydalı bile olabilir.” diyerek mevcut durumu değerlendiriyor. Ancak endişesi, gerçekten verimsizlerin mi elendiği yoksa farklı sebeplerden dolayı elenen firmalar olup olmadığıdır.